Tiếng Trung được khoảng 1,2 tỷ người bản xứ sử dụng, khiến nó trở thành một trong những ngôn ngữ được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới. “Tiếng Trung” thực sự đề cập đến một nhóm ngôn ngữ, trong đó ngôn ngữ được sử dụng rộng rãi nhất là “tiếng Quan Thoại” và “tiếng Quảng Đông”. Vậy loại ngôn ngữ nào phù hợp nhất với bạn? Hãy tiếp tục đọc để khám phá những khác biệt chính giữa hai ngôn ngữ tiếng Trung này để bạn có thể chọn loại phù hợp nhất để học.
Sự khác biệt giữa tiếng phổ thông và tiếng Quảng Đông là gì?
Cách phát âm
Tiếng Quan Thoại và tiếng Quảng Đông không thể hiểu được lẫn nhau, nghĩa là người chỉ nói tiếng phổ thông nhìn chung sẽ không thể hiểu được tiếng Quảng Đông và ngược lại. Đây là lý do tại sao tiếng Quan Thoại và tiếng Quảng Đông được cho là hai ngôn ngữ khác nhau chứ không phải là các phương ngữ khác nhau.
Mặc dù cả hai đều là ngôn ngữ thanh điệu, nghĩa là một từ có nhiều nghĩa tùy thuộc vào cách phát âm và ngữ điệu, nhưng tiếng Quan Thoại chỉ có bốn thanh điệu cho mỗi âm, trong khi tiếng Quảng Đông có ít nhất sáu thanh điệu (và có thể có tới chín thanh điệu).
Chữ viết
Tuy nhiên, các ký tự được sử dụng cho tiếng Quan Thoại và tiếng Quảng Đông có cùng nguồn gốc từ Trung Quốc cổ đại, tuy nhiên, trong khi tiếng Quan Thoại sử dụng các ký tự đơn giản thì tiếng Quảng Đông sử dụng các ký tự phồn thể. Những người có thể đọc được chữ phồn thể có thể hiểu được các chữ giản thể, nhưng những người quen với hệ thống chữ viết giản thể sẽ gặp khó khăn trong việc hiểu các chữ phồn thể.
Ví dụ: từ ‘rồng’ được viết bằng tiếng Quan Thoại sử dụng ký tự giản thể trông như thế này: 龙, trong khi sử dụng ký tự truyền thống trong tiếng Quảng Đông trông như thế này: 龍. Để làm nổi bật thêm sự khác biệt nổi bật giữa hai ngôn ngữ, phiên bản tiếng phổ thông ở trên sử dụng 5 nét, trong khi phiên bản tiếng Quảng Đông có 16 nét!
Ngữ pháp và từ vựng
Ngữ pháp gần như giống hệt nhau ở hai ngôn ngữ, tuy nhiên, tiếng phổ thông thường thay đổi cấu trúc câu dựa trên ý nghĩa cảm xúc và chủ ngữ của câu. Trong khi đó, tiếng Quảng Đông lại tuân theo một mô hình hợp lý hơn. Một điều có thể gặp khó khăn trong tiếng Quảng Đông là việc sử dụng nhiều cách diễn đạt thành ngữ hơn, đòi hỏi trình độ chuyên môn về ngôn ngữ nâng cao hơn.
Về từ vựng, tiếng Quảng Đông và tiếng Quan Thoại khác nhau khá nhiều. Ví dụ: từ “xin chào” trong tiếng Quảng Đông là 你好 (néih hóu), trong khi trong tiếng Quan Thoại là 你好 (nǐ hǎo). Một ví dụ khác là “bạn đến từ đâu?” Trong tiếng Quảng Đông, đó là 你係邊度人呀？(néih haih bīndouh yàhn a?), trong khi trong tiếng Quan Thoại là 你是哪国人？(nǐ shì nǎ guó rén?).
Mức độ phổ biến
Tiếng Quan Thoại đã lan rộng khắp Trung Quốc, là dạng tiếng Trung “chuẩn hóa” và được sử dụng rộng rãi ở Singapore và Đài Loan. Tuy nhiên, tiếng Quảng Đông được nói chủ yếu ở Hồng Kông, cũng như ở Ma Cao và tỉnh Quảng Đông, bao gồm cả thành phố công nghiệp quan trọng Quảng Châu.
Vậy bạn nên học tiếng Quan Thoại hay tiếng Quảng Đông?
Tiếng Quan Thoại là ngôn ngữ chung và là ngôn ngữ chính thức duy nhất của Trung Quốc, vì vậy nếu bạn dự định kinh doanh ở Trung Quốc hoặc đi du lịch khắp đất nước thì tiếng Quan Thoại là ngôn ngữ nên học. Nếu bạn muốn giao tiếp với nhóm người nói tiếng Trung Quốc lớn nhất, có nhiều người nói tiếng Quan Thoại hơn tiếng Quảng Đông; 933 triệu người nói tiếng Quan Thoại so với 63 triệu người nói tiếng Quảng Đông.
Với nhiều người nói tiếng Quảng Đông, sử dụng tiếng Quan Thoại là ngôn ngữ thứ hai là điều không hiếm gặp, vì vậy bạn thậm chí có thể giao tiếp với người nói tiếng Quảng Đông bản địa ở một mức độ nhất định. Tuy nhiên, điều ngược lại thì rất khó xảy ra.
Bạn có thể cân nhắc việc học tiếng Quảng Đông nếu bạn có ý định định cư ở Hồng Kông, Ma Cao hoặc Quảng Châu chẳng hạn. Nếu mục tiêu của bạn là tìm hiểu lịch sử tiếng Trung và kết nối với nguồn gốc của ngôn ngữ này thì tiếng Quảng Đông cũng sẽ là lựa chọn tốt nhất.
Vì hai ngôn ngữ Trung Quốc sử dụng cùng một ký tự viết nên việc cố gắng học cả tiếng Quan Thoại và tiếng Quảng Đông là không hợp lý, miễn là trước tiên bạn nắm vững các ký tự tiếng Trung. Chúng tôi khuyên bạn nên bắt đầu học tiếng Quan Thoại trước vì nó được cho là dễ học hơn và sau đó mới học sang tiếng Quảng Đông.
